Na wstępie należy zaznaczyć, iż faktury zagraniczne zazwyczaj wystawiane są w walutach obcych, jednocześnie ich księgowania jak i rozliczenia podatkowego dokonuje się w jednostkach krajowych czyli polskich złotych. Dlatego też powstaje konieczność ich przeliczania z zastosowaniem odpowiedniego kursu waluty.
Rozliczenie kosztów uzyskania przychodu
Zgodnie z art. 15a ust 4. updop (odpowiednio art. 24c ust. 4 updof) przy obliczaniu różnic kursowych, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. Kurs faktycznie zastosowany będzie kursem faktycznej wymiany pieniężnej po jakim dokonuje się wyceny w danym dniu transakcji walutowej (przeliczenia waluty obcej).
Natomiast w momencie gdy podatnik nie dokonuje transakcji sprzedaży lub kupna walut obcych i nie dochodzi do przewalutowania otrzymanej należności lub płaconego zobowiązania, wówczas stosuje się kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień. Tak więc gdy nie dojdzie do rzeczywistej wymiany pieniądza wówczas zastosowanie będzie miał kurs średni ogłaszany przez NBP.
Średni kurs NBP stosuje się, również w przypadku gdy nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu.
Księgowanie faktur wyrażonych w walutach obcych
Przeliczenia na złote dokonuje się na fakturze. Wynik przeliczenia w przypadku ksiąg handlowych zamieszcza się bezpośrednio na dowodzie księgowym. Wyjątkiem jest sytuacja gdy system przetwarzania danych zapewnia automatyczne przeliczenie walut obcych na walutę polską i wykonanie tego przeliczenia potwierdza odpowiedni wydruk.
Różnice kursowe jako przychody lub koszty działalności
Różnice kursowe powstają w wyniku różnic pomiędzy wartościami – wartością faktury a wartością zapłaty po przewalutowaniu na złotówki.
Różnice kursowe mogą zwiększyć przychody jako dodatnie różnice kursowe lub koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe.
Wysokość różnic kursowych stanowi kwota wynikająca z różnicy między wartościami obliczonymi po kursie z dnia otrzymania lub wykonania zapłaty a kursie wynikającym z dnia wystawienia faktury.
W momencie, gdy w przeliczeniu na PLN otrzymana zapłata do faktury sprzedaży przewyższa wartość faktury – powstaje przychód do opodatkowania, czyli dodatnia różnica kursowa.
Natomiast w odwrotnej sytuacji powstanie koszt, czyli ujemna różnica kursowa.
Warto zaznaczyć, że w sytuacji, gdy przedsiębiorca dokonuje zapłaty zobowiązań i w przeliczeniu na PLN kwota dokonanej zapłaty jest wyższa od wartości wynikającej z faktury zakupu – powstanie koszt, czyli ujemna różnica kursowa. Tak więc w odwrotnej sytuacji powstanie dodatnia różnica kursowa.
Potrzeby rozliczenia podatku VAT – przeliczenia kursowe
Kwestia zastosowania odpowiedniego kursu walut dla celów podatku VAT została uregulowana w art. 31a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z jego treścią w przypadku, gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według:
– kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego lub
– ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego (w przypadku waluty innej niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro).
Wystawienie faktury w walucie obcej przed powstaniem obowiązku podatkowego
W przypadku, gdy podatnik wystawia fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego, a kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są wskazane na tej fakturze w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury (lub kursu EBC o którym mowa powyżej), zgodnie z art. 31a ust. 2 ustawy o VAT.
Tego typu sytuacje mogą występować z dużą częstotliwością, bowiem zgodnie z art. 106i ust. 7 ustawy o VAT podatnik ma prawo do wystawienia faktury sprzedaży na 60 dni przed:
– dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi;
– otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.
Wystawienie faktury w walucie obcej po terminie powstania obowiązku podatkowego
W sytuacji, gdy podatnik sporządza fakturę w walucie obcej, po powstaniu obowiązku podatkowego, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego (lub kursu EBC, o którym mowa wyżej).
W chwili obecnej to podatnik może wybrać sposób przeliczania tych kwot na złote według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.
Podkreślić należy jednak, że w takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro czyli dokonuje się podwójnego przeliczenia w pierwszym kroku na euro a następnie na PLN.
Dlatego też dla rozliczenia podatku VAT przyjmuje się podobne zasady jak na gruncie podatku dochodowego i rozliczeń rachunkowych. Różnice stanowi tylko przypadek gdy dochodzi do przewalutowania lub gdy podatnik zechce zastosować kurs EBC.
Źródła:
– https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/podatek-od-towarow-i-uslug-17086198/art-31-a
– https://www.biznes.gov.pl/en/publikacje/2302-zasady-stosowania-kursu-walut (dostęp z dnia 03.04.2023).
– https://brgs.eu/blog/faktura-w-walucie-obcej (dostęp z dnia 03.04.2023).
– https://www.prawo.pl/podatki/czy-pomiedzy-faktura-w-walucie-a-zaplata-w-zlotowkach-powstaja,25976.html (dostęp z dnia 04.04.2023).
– https://biz.legalis.pl/okreslenie-zasad-stosowania-kursu-przeliczeniowego-walut-dla-faktur-korygujacych-projekt-slim-vat-3/ (dostęp z dnia 04.04.2023).
– http://www.podatekvat.pl/artykul,17,20381,kurs-walut-do-przeliczania-naleznosci-z-tytulu-importu-uslug.html (dostęp z dnia 05.04.2023).
– https://www.podatki.biz/sn_autoryzacja/logowanie.php5/artykuly/jaki-kurs-walut-przyjmowac-do-rozliczenia-vat_4_49910.htm?idDzialu=4&idArtykulu=49910 (dostęp z dnia 05.04.2023).
