W pierwszej części publikacji omówiono jak w praktyce funkcjonują metoda podatkowa i bilansowa rozliczania różnic kursowych i jakie wymogi wobec ich stosowania jest zobowiązany spełnić podatnik. Wyjaśniono owe dwie metody rozliczania różnic kursowych oraz zaprezentowano przykład wyceny rozchodu środków pieniężnych z konta walutowego metodą podatkową z zasadą wyceny rozchodu FIFO.
W niniejszej publikacji zostaną przedstawione przykłady obliczania różnic kursowych od własnych środków pieniężnych metodą podatkową według zasady średniej ceny ważonej.
Zasada wyceny rozchodu środków pieniężnych według średniej ceny ważonej
Wycenę rozchodu środków pieniężnych na rachunku walutowym a (obliczenie różnic kursowych od środków własnych) podatnik może przeprowadzić według zasad:
- FIFO – pierwsze weszło – pierwsze wyszło (rozchód środków pieniężnych wycenia się po kurskie wpływów, które nastąpiły najwcześniej),
- LIFO – ostatnie weszło – pierwsze wyszło (rozchód środków pieniężnych wycenia się po kurskie wpływów, które nastąpiły najpóźniej),
- według kursu średnioważonego.
Wycenę rozchodu środków pieniężnych na rachunku walutowym według metody kursu średnioważonego przeprowadza się według średniej kursów obliczanej przy kolejnych wpływach na konto walutowe.
Warto wspomnieć, iż sposób wyceny to nie metoda rozliczania różnic kursowych.
Dla przypomnienia metody rozliczania różnic kursowych mamy dwie:
- podatkową,
- rachunkową.
| UWAGA: Metodę podatkową rozliczania różnic kursowych podatnik ma obowiązek stosować nie krócej niż pełny rok podatkowy. Metodę rachunkową rozliczania różnic kursowych podatnik ma obowiązek stosować nie krócej niż 3 pełne lata podatkowe. |
W ramach każdej z tych metod podatnik może stosować jedną z zasad wyceny środków pieniężnych na firmowym rachunku walutowym a więc FIFO, LIFO, średniego kursu ważonego.
| UWAGA: Wybraną zasadę (jedną z trzech czyli FIFO, LIFO, średniej ważonej) podatnik stosuje w stosunku do: wyceny rozchodu związaną z zapłatą za zobowiązania, wyceny rozchodu własnych środków pieniężnych na rachunku walutowym podatnik ma obowiązek stosować nie krócej niż jeden rok. |
Przykład 1
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą na pełnych księgach rachunkowych i będąca czynnym podatnikiem VAT posiada firmowy rachunek w polskich złotych oraz rachunek walutowy prowadzony w EUR. Podatnik wybrał metodę podatkową rozliczania różnic kursowych.
Do wyceny środków zgromadzonych na rachunku walutowym podatnik stosuje zasadę wyceny rozchodu według średniej ceny ważonej. Kursy jakie zastosowano do przeliczenia waluty to kursy faktycznie zastosowane a więc w tym wypadku nie powstaną podatkowe różnice kursowe.
Pierwsze wpływy jak i wypływy na konto walutowe miały miejsce w marcu 2022r.:
- wpływ 3 marca 2022r. należności za fakturę sprzedaży w kwocie 4 000 EUR,
- wpływ 9 marca 2022r. należności za fakturę sprzedaży w kwocie 6 000 EUR,
- wpływ 17 marca 2022r. należności za fakturę sprzedaży w kwocie 3 000 EUR,
- zapłata 10 marca 2022r. zobowiązania za fakturę zakupu w kwocie 5 000 EUR,
- zapłata 21 marca 2022r. zobowiązania za fakturę zakupu w kwocie 4 000 EUR,
Obliczenie różnic kursowych od środków na walutowym rachunku firmowym zaprezentowano w poniższej tabeli. Zastosowano kursy przykładowe.
Obliczenie różnic kursowych od środków na rachunku walutowym
| Data operacji | Kwota w EUR | Kurs waluty | Rodzaj kursu | Kwota w PLN | Obliczenie różnicy kursowej | Różnica kursowa |
| 03.03.2022 | + 4 000 | 4,74 | Faktyczn. zast. | 18 960 | – | – |
| 09.03.2022 | + 6 000 | 4,79 | Faktyczn. zast. | 28 740 | – | – |
| 10.03.2022 | – 5 000 | 4,77 | Do obliczenia (odniesienie do kursu historycznego) | 23 850 | Dodanie wpływów 4 000 + 6 000 = 10 000 EUR 18 960 + 28 740 = 47 700 zł Obliczenie kursu 47 700 zł / 10 000 EUR = 4 77 zł / EUR Wycena rozchodu w PLN 5 000 EUR x 4,77 = 23 850 zł | – |
| 17.03.2022 | + 3 000 | 4,65 | Faktyczn. zast. | 13 950 | – | – |
| 21.03.2022 | – 4 000 | 4,73 | Do obliczenia (odniesienie do kursu historycznego) | 18 920 | Pozostało z pierwszych dwóch wpływów 10 000 – 5000 = 5 000 EUR 47 700 – 23 850 = 23 850 zł Dodanie wpływów 5 000 + 3 000 = 8 000 EUR 23 850 + 13 950 = 37 800zł Obliczenie kursu 37 800 zł / 8 000 EUR = 4,73 zł / EUR Wycena rozchodu w PLN 4 000 EUR x 4,73 = 18 920 zł | – |
Podsumowując w dniu 31.03.2022 pozostało łącznie z wszystkich wpływów w miesiącu 03.2022 8 000-4 000=4 000 EUR 37 800 – 18 920 = 18 880 zł Obliczenie kursu dla pozostałych środków z wpływów w miesiącu 03.2022 (na rozchody kolejnego miesiąca – kwietnia 2022) 18 880 zł / 4 000 EUR = 4,72 zł
Przykład 2
Spółka z o.o. będąca czynnym podatnikiem VAT posiada firmowy rachunek w polskich złotych oraz rachunek walutowy prowadzony w EUR. Podatnik wybrał metodę podatkową rozliczania różnic kursowych.
Do wyceny środków zgromadzonych na rachunku walutowym podatnik stosuje zasadę wyceny rozchodu według średniej ceny ważonej. Nie było możliwe zastosowanie kursów faktycznych (historycznych) odnośnie wpływów na rachunek walutowy a zatem wystąpiły różne kursy zarówno przy wpływach na konto jak i wypływach z konta walutowego.
Pierwsze wpływy jak i wypływy na konto walutowe miały miejsce w sierpniu 2022r.:
- wpływ 8 sierpnia 2022r. należności za fakturę sprzedaży w kwocie 3 000 EUR,
- wpływ 9 sierpnia 2022r. należności za fakturę sprzedaży w kwocie 5 000 EUR,
- wpływ 15 sierpnia 2022r. należności za fakturę sprzedaży w kwocie 2 000 EUR,
- zapłata 22 sierpnia 2022r. zobowiązania za fakturę zakupu w kwocie 9 000 EUR,
Obliczenie różnic kursowych od środków na walutowym rachunku firmowym zaprezentowano w poniższej tabeli. Zastosowano kursy przykładowe.
Obliczenie różnic kursowych od środków na rachunku walutowym
| Data operacji | Kwota w EUR | Kurs waluty | Rodzaj kursu | Kwota w PLN | Obliczenie różnicy kursowej | Różnica kursowa |
| 08.08.2022 | + 3 000 | 4,70 | Sprzedaży banku | 14 100 | – | – |
| 09.08.2022 | + 5 000 | 4,71 | Sprzedaży banku | 23 550 | – | – |
| 15.08.2022 | + 2 000 | 4,69 | Sprzedaży banku | 9 380 | – | – |
| 22.03.2022 | – 9.000 | 4,77 | Średni NBP | 42 930 | Dodanie wpływów 3 000 + 5 000 + 2 000 = 10 000 EUR 14 100 + 23 550 + 9 380 = 47 030 zł Obliczenie kursu 47 030 zł / 10 000 EUR = 4 70 zł / EUR Wycena rozchodu w PLN 9 000 EUR x 4,70 = 42 300 zł Obliczenie różnicy kursowej 42 930 – 42 300 zł = 630 zł | 630 |
Podsumowując w dniu 31.03.2022 pozostało łącznie z wszystkich wpływów w miesiącu 08.2022 10 000 – 9 000 = 1 000 EUR 47 030 – 42 300 = 4 730 zł Obliczenie kursu dla pozostałych środków z wpływów w miesiącu 08.2022 (na rozchody kolejnego miesiąca – września 2022) 4 730 zł / 1 000 EUR = 4,73 zł
Księgowania:
- Różnice kursowe dodatnie z wyceny rozchodu środków na koncie walutowym 630 zł:
Wn konto nr 131 – Rachunek walutowy
Ma konto nr 750 – Przychody finansowe
