Pracownik, który przebywa na zwolnieniu lekarskim może się spodziewać, że zostanie on „sprawdzony” przez swojego pracodawcę, czy rzeczywiście tego zwolnienia potrzebuje.
Warto więc wiedzieć, w jaki sposób przebiega kontrola pracownika, który właśnie przebywa na zwolnieniu lekarskim.
Przepisy dotyczące opisywanej kontroli pracownika zostały zawarte
w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 r.
w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania
zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich
(Dz.U. nr 65, poz. 743 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 1 ww. rozporządzenia, pracodawca ma prawo do kontroli pracownika
przebywającego na zwolnieniu lekarskim, jeśli zgłasza do ubezpieczenia chorobowego
powyżej 20 ubezpieczonych (tzn. zatrudnia co najmniej 20 pracowników).
Kontrola formalna zwolnienia lekarskiego
Przeprowadzenie kontroli pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim ma za zadanie ustalenie, czy pracownik podczas zwolnienia lekarskiego:
-
nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy w sposób niezgodny z jego celem,
-
nie wykonuje pracy zarobkowej.
Do obowiązków płatnika składek należy także weryfikacja formalna zaświadczeń lekarskich stanowiących podstawę zwolnienia od pracy. Kontrola formalna zaświadczeń lekarskich polega na sprawdzeniu, czy zaświadczenie:
-
zostało wydane zgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich,
-
nie zostało sfałszowane.
Kto może przeprowadzić kontrolę pracownika ?
Kontrolę pracownika może przeprowadzić sam pracodawca. Jednakże w większości przypadków jest to inny pracownik przydzielony do wykonania tego zadania przez pracodawcę. Zatem w takiej sytuacji pracownik musi otrzymać stosowne upoważnienie. Co więcej, mimo przeprowadzenia kontroli przez pracownika, pracodawca może domagać się przeprowadzenia kontroli przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Szczególne uprawnienia przysługują lekarzom orzecznikom z ZUS. Przeprowadzana przez nich kontrola polega na badaniu prawidłowości oraz zasadności wydanych zwolnień lekarskich. Celem tejże kontroli jest sprawdzenie, czy pracownikowi przysługiwało zwolnienie lekarskie oraz, czy były do tego odpowiednie przyczyny.
Kontrola pracownika powinna zostać przeprowadzona w:
-
miejscu jego zamieszkania,
-
miejscu czasowego pobytu,
-
drugim miejscu pracy,
-
miejscu, w którym prowadzi on działalność gospodarczą.
W momencie, kiedy kontrolujący nie zastanie pracownika w miejscu zamieszkania, daną kontrolę należy przeprowadzić raz jeszcze. Pracownik musi także wyjaśnić przyczyny nieobecności, ponieważ w tym czasie powinien przebywać we wskazanym przez siebie miejscu pobytu. Taka nieobecność może być uznana przez pracodawcę za nadużycie zwolnienia. Jednak może być ona usprawiedliwiona przez pracownika (np. wizytą u lekarza). Pracownik na usprawiedliwienie nieobecności ma określony czas. Jeżeli odmówi złożenia stosownych wyjaśnień swojej nieobecności bądź nie złoży ich w określonym terminie, to pracodawca może uznać, iż zwolnienie lekarskie jest wykorzystywane niezgodnie z celem.
Jakie mogą być konsekwencję nieprawidłowego wykorzystania zwolnienia lekarskiego?
W przypadku przeprowadzonej kontroli pracownika oraz stwierdzenia nadużycia zwolnień lekarskich osoba, która daną kontrolę przeprowadzała, powinna sporządzić protokół z kontroli. Protokół powinien zawierać informację na czym polegało nieprawidłowe wykorzystanie zwolnienia lekarskiego od pracy. Dany dokument należy przedłożyć ubezpieczonemu w celu wniesienia przez niego uwag.
Kontrole prawidłowości wykorzystywania zwolnień powinny być przeprowadzone w nagłych wypadkach. Kontrole te nasilają się w okresach, w których następuje zwiększona nieobecność w pracy z powodu choroby. Pracownik musi pamiętać, że pracodawca może przeprowadzić kontrolę w każdym momencie, bez ustalanych terminów. Skutkiem więc nieprawidłowego wykorzystania zwolnienia lekarskiego przez pracownika jest zatem utrata prawa do zasiłku chorobowego.
