Nowe przepisy, które weszły z początkiem 2012 roku, zmieniły zasady ewidencji i identyfikacji podatkowej, a więc identyfikacji podatników i płatników. Obecnie wyróżnia się dwa identyfikatory podatkowe — PESEL i NIP. Nowa ustawa reguluje kwestie związane z posługiwaniem się identyfikatorem przez poszczególne osoby.
Oznacza to, że obecnie numer PESEL mogą wykorzystywać tylko podatnicy którzy:
- nie prowadzą działalności gospodarczej,
- nie są zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług (VAT).
Natomiast numer NIP przeznaczony jest:
- osobom fizycznym objętym rejestrem PESEL które:
– prowadzą działalność gospodarczą,
– są podatnikami podatku VAT; - osobom fizycznym, których ewidencja PESEL nie obejmuje, ale które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami;
- płatnikami podatków;
- płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne i/lub zdrowotne;
- osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami.
Należy tu podkreślić, że osoby, do których skierowana jest ewidencja pesel, nie otrzymują już NIP-u, ponieważ nie jest on potrzebny do formalności podatkowych.
Jak uzyskać numer NIP?
- OSOBY FIZYCZNE — zakładające działalność gospodarczą
Osoby fizyczne, które nie posiadają jeszcze numeru NIP, a składają wniosek o wpis do CEIDG, otrzymują numer NIP na podstawie składanego wniosku rejestracyjnego CEIDG-1.
Natomiast osoby, które posiadają już numer NIP nie otrzymują kolejnego NIP-u (gdy zakładają działalność gospodarczą), ich osobisty identyfikator po prostu staje się od tego momentu NIP-em działalności gospodarczej.
- OSOBY FIZYCZNE – niezakładające działalności gospodarczej
Osoby fizyczne, które nie prowadzą własnej działalności gospodarczej (lub ewentualnie ich prowadzona działalność nie jest objęta wpisem do CEIDG), aby otrzymać numer NIP muszą złożyć wniosek NIP-7 w US (Urzędzie Skarbowym) właściwym ze względu na adres zamieszkania.
- OSOBY PRAWNE LUB JEDNOSTKA nieposiadająca osobowości prawnej
Osoby prawne lub jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej, takie jak np. spółki osobowe muszą złożyć wniosek o przyznanie numeru NIP za pośrednictwem formularza NIP-2 w US, ale ze względu na podatek dochodowy.
Jakie są terminy składania wniosku o wydanie nr identyfikacyjnego?
Terminy przewidziane na zgłoszenie obowiązują:
- podatników VAT oraz podatku akcyzowego — zgłoszenia dokonują przed dokonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu;
- podatników (podlegających obowiązkowi podatkowemu z mocy ustaw) oraz płatników podatków (podmioty zobowiązane do obliczania, pobierania i uiszczania podatku) podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu zgłoszenia identyfikacyjnego dokonują nie później niż z dniem złożenia pierwszej deklaracji, zeznania podatkowego, informacji lub oświadczenia bądź składają wniosek z chwilą dokonania pierwszej wpłaty podatku, lub zaliczki na podatek;
- płatników składek ubezpieczeniowych, których obowiązek ewidencyjny wynika z innych przesłanek niż jako podatników lub płatników podatku, wniosek o nadanie numeru NIP dokonują nie później niż w terminach zgłaszania ubezpieczeń społecznych lub zdrowotnych ustalonych na mocy odrębnych przepisów.
Kto podlega obowiązkowi ewidencyjnemu?
Obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają osoby:
- osoby fizyczne,
- osoby prawne,
- jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które na
- podstawie innych ustaw są podatnikami,
- podatnicy i płatnicy podatków,
- płatnicy składek ubezpieczeniowych (zarówno społecznych, jak i zdrowotnych).
