Poza podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) lub prawnych (CIT) wielu podatników zobowiązanych jest także do opłacania podatku od towarów i usług, który określa się mianem podatku VAT. Podmioty, które z różnych względów powinny zostać czynnymi podatnikami VAT, zobligowane są do złożenia naczelnikowi konkretnego urzędu skarbowego odpowiedniego zgłoszenia. Dotyczy to również podatników, na których co prawda nie ciąży żadne zobowiązanie w tym zakresie, z własnej woli chcą oni jednak opłacać podatek VAT, Aby dokonać rejestracji płatnika VAT, należy skorzystać w tym celu z formularza VAT-R. Nie ma przy tym znaczenia, czy chodzi o polski, czy też unijny VAT.
Obowiązkowa rejestracja płatnika VAT
Obowiązkowo rejestrację do VAT powinny przeprowadzić różne podmioty gospodarcze. Dotyczy to przede wszystkim osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą niezależnie od jej celu lub rezultatu, jak również osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Zobowiązanie to rozciąga się ponadto na osoby fizyczne prowadzące działalność rolniczą, leśną lub rybacką, które nie korzystają ze specjalnych zwolnień oferowanych rolnikom ryczałtowym. Trzecią grupą podmiotów zobligowanych do rejestracji VAT są organy administracji rządowej i samorządowej wraz z jednostkami odpowiedzialnymi za obsługiwanie tych organów, zwłaszcza gdy do wykonywania rozmaitych czynności przez te organy dochodzi w oparciu o zawarte umowy cywilnoprawne.
Zwolnienia z rejestracji
Co do zasady uznaje się, że konieczność zgłaszania się do podatku VAT nie występuje w przypadku większości przedsiębiorców, których roczny dochód ze sprzedaży dóbr lub usług nie przekroczył w danym roku podatkowym kwoty 200 tys. zł. Jeśli chodzi o przedsiębiorców, którzy otworzyli firmę w danym roku, limit ten oblicza się proporcjonalnie do czasu prowadzenia działalności. Takich przedsiębiorców niejako automatycznie przypisuje do grupy podatników zwolnionych z VAT z uwagi na wysokość obrotów, co oznacza, że nie muszą oni zgłaszać się do VAT. Trzeba mieć jednak świadomość, że istnieje również grupa czynności, która zasadniczo wyklucza możliwość skorzystania ze zwolnienia z podatku VAT. Odnosi się to przede wszystkim do firm świadczących usługi prawnicze oraz doradcze (poza doradztwem w zakresie uprawy roli i hodowli zwierząt, a także zagospodarowania terenu rolniczego). Ponadto dotyczy to również dostawców nowych środków transportu i terenów budowlanych, a także podatników, których siedziba firmy znajduje się za granicą Polski. W tych grupach nawet, jeśli dane przedsiębiorstwo w konkretnym roku podatkowym uzyska niski dochód, nie może ono zostać zwolnione z VAT,
Czas dokonania rejestracji do VAT
Na podatnikach ciąży zobowiązanie dokonania zgłoszenia rejestracyjnego w pewnych określonych sytuacjach. Jeśli podatnik zrezygnował z przysługującego mu zwolnienia VAT, powinien dokonać rejestracji jeszcze przed dokonaniem pierwszej czynności podlegającej tego rodzaju opodatkowaniu. Jeśli rozpoczął on właśnie dokonywanie różnych dostaw towarów lub realizację usług obciążonych podatkiem VAT, musi zarejestrować się do VAT, jeszcze przed dokonaniem tych czynności.
Jeśli z różnych powodów przedsiębiorca utracił prawo do zwolnienia, musi zarejestrować się do VAT jeszcze przed utratą tego prawa. Z kolei, w przypadku, gdy samodzielnie rezygnuje on ze zwolnienia, powinien dokonać rejestracji przed początkiem miesiąca, w którym podatnik planuje rezygnację ze zwolnienia. W formularzu VAT-R należy określić, w jaki sposób (miesięcznie czy kwartalnie) będą dokonywane rozliczenia VAT. Trzeba też wskazać na wybraną metodę rozliczeń.
Jak potwierdzić rejestrację do VAT?
Niekiedy podatnik potrzebuje potwierdzenia swojego statusu czynnego lub zwolnionego z opłacania podatku VAT płatnika. W takim wypadku naczelnik właściwego urzędu skarbowego może wydać takie potwierdzenie, pobierając za tę czynność odpowiednią opłatę w wysokości 170 zł. Począwszy, od 2015 roku przedsiębiorcy nie muszą już jednak starać się o wspomniane potwierdzenie w żadnym wypadku, stąd też nie ma już obowiązku wnoszenia żadnych opłat do urzędu skarbowego. Z drugiej jednak strony warto także pamiętać o tym, że pierwsze zgłoszenie do VAT-R może zostać obciążone wspomnianymi kosztami, przy dokonywaniu aktualizacji tego stanu rzeczy nie trzeba już jednak uiszczać żadnych należności pieniężnych.
Nieobowiązkowa rejestracja VAT
Niektórzy przedsiębiorcy decydują się na dokonanie rejestracji, choć nie są do tego bezpośrednio zobligowane przez obowiązujące ustawodawstwo. Odnosi się to głównie do podatników, których przychody ze sprzedaży w ubiegłym roku okazały się niższe niż 200 tys. zł, a także tych płatników, którzy rozpoczynając swoją działalność, przewidują, że nie przekroczą z jej tytułu wspomnianego limitu. Podatnik zwolniony z VAT nie musi składać żadnych deklaracji związanych z VAT, nie przysługuje mu również prawo do dokonywania odliczeń, czyli zwrotów obliczonego wcześniej w odpowiedni sposób podatku.
