Jedną z rodzajów umów są umowy cywilnoprawne, tj. umowa zlecenie, umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, bądź umowa o dzieło lub umowa agencyjna. Strony stosunku cywilnoprawnego mogą dowolnie kształtować treść, natomiast treść umowy nie może naruszać porządku prawnego tj. obowiązujących przepisów, a także zasad współżycia społecznego, z zastrzeżeniem minimalnej stawki godzinowej w danym roku.
Umowa cywilnoprawna – ubezpieczenie w ZUS
Podleganie ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym, a także rozliczenia i opłacania składek ZUS wynikają z przepisów ustaw art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423, z późn. zm.) dalej ustawy o sus oraz ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1793, z późn. zm.).
Wykonując pracę na podstawie umowy zlecenia podlega się następującym ubezpieczeniom:
- obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu,
- obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu,
- obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu,
- dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu.
Ważne! Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne z tytułu wykonywania umowy zlecenia powstaje dokładnie od dnia wpisanego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonania i trwa one do dnia rozwiązania bądź wygaśnięcia umowy.
Natomiast dobrowolne ubezpieczenie chorobowe następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem, ubezpieczenie następuje nie wcześniej niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony. Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem następuje od dnia wskazanego we wniosku, nie od dnia zgłoszenia wniosku w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (wyłącznie w przypadku, gdy zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnych i rentowych, oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego zostanie dokonane w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku przedmiotowych ubezpieczeń).
Ważne! Z wykonawcami umowy o dzieło jest nieco inaczej, samodzielna umowa o dzieło nie ma obowiązku ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Od 1 stycznia 2021 roku płatnik składek, czy osoba fizyczna zlecająca dzieło musi poinformować ZUS o zawarciu każdej umowy o dzieło Art. 36 ust.17, art. 45 ust. 1 pkt. 1b, art. 49 ust. 2 pkt 9 oraz art. 50 w ust. 17 w pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2020 poz. 266 z późn. zm.).
Zgłoszenie do ubezpieczeń
Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego zleceniobiorcy dokonuje zleceniodawca w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń. Należy złożyć w ZUS formularz ZUS ZUA, kod ubezpieczenia z początkiem 04 11, w przypadku, kiedy zleceniobiorca podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu, składamy formularz ZUS ZZA. Jeżeli nastąpi zakończenie umowy, zleceniobiorca w terminie 7 dni od daty wygaśnięcia tytułu ubezpieczenia jest zobowiązany wyrejestrować zleceniobiorcę z ubezpieczeń, składając wtedy druk ZUS ZWUA.
Składki na ubezpieczenia zleceniobiorcy obliczane są na zasadach ogólnych:
- ubezpieczenie emerytalne: 19,52 % podstawy wymiaru finansowane przez zleceniobiorcę i zleceniodawcę po 9,76 %,
- ubezpieczenie rentowe: 1,5 % podstawy wymiaru zleceniobiorca pokrywa, natomiast 6,5 % podstawy wymiaru finansuje zleceniodawca,
- ubezpieczenie wypadkowe finansowane jest w pełni przez zleceniodawcę,
- ubezpieczenie zdrowotne: 9% podstawy wymiaru obliczonej dla ubezpieczenia zdrowotnego, finansowane w całości przez zleceniobiorcę, z czego 7,75 % podstawy wymiaru można odliczyć od podatku.
Za zleceniobiorcę objętego dobrowolnymi ubezpieczeniami społecznymi płatnik składek nie opłaca Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Źródła:
- https://www.zus.pl/documents/10182/167567/Poradnik_umowy_cywilnoprawne/542ecb21-490d-4877-a27f-8524116f08fe (dostęp z dnia 29.07.2021 r.)
- https://www.profinfo.pl/blog/umowa-o-dzielo-w-2021-roku-jakie-zmiany-w-dotyczacych-jej-przepisach-weszly-w-zycie-z-dniem-1-stycznia/ (dostęp z dnia 30.07.2021 r.)
