W polskiej rzeczywistości rynkowej funkcjonuje wiele firm. Różnią się one między sobą nie tylko profilem czy też rodzajem działalności, ale także wielkością. Z reguły pod tym względem wyodrębnia się mikro-, małe oraz średnie przedsiębiorstwa, jak również największe firmy, które jednak stanowią jedynie znikomy procent wszystkich podmiotów działających na rynku przemysłowym.
Wielu z nas nie do końca zdaje sobie sprawę z tego, w jaki sposób należy klasyfikować poszczególne przedsiębiorstwa, a zagadnienie to okazuje się bardzo istotne z punktu widzenia obrotu gospodarczego. Chodzi tutaj głównie o możliwość uzyskania dotacji z różnych programów pomocowych oferowanych przez państwo oraz Unię Europejską. Jeśli zatem chcesz się dowiedzieć, do jakiej kategorii zalicza się Twoje przedsiębiorstwo, koniecznie przeczytaj!
Definicja prawna
Wszelkie kwestie związane z klasyfikacją oraz regułami działania przedsiębiorców zostały szczegółowo przeanalizowane w obowiązującej od 2004 roku ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Za powołaniem do życia nowej ustawy przemawiały przede wszystkim względy związane z koniecznością dostosowania polskiego prawa do regulacji wspólnotowych.
Polskie ustawodawstwo w tym względzie odwołuje się do przyjętego na początku 2001 roku Rozporządzenia Komisji WE na temat praktycznego stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE dotyczącego zakresu pomocy świadczonej przez państwo na rzecz małych i średnich przedsiębiorców, zmodyfikowanego nieco w 2005 roku. W tym ujęciu bierze się pod uwagę przede wszystkim regulacje zamieszczone w Załączniku nr 1 dołączonym do tego dokumentu.
Kim jest mikroprzedsiębiorca?
Pod pojęciem mikroprzedsiębiorcy kryje się właściciel takiej firmy, która przynajmniej w jednym z dwóch następujących bezpośrednio po sobie lat obrotowych zatrudniała jednorazowo nie więcej niż 10 pracowników.
Oprócz tego wymaga się, aby roczny obrót netto uzyskiwany z tytułu sprzedaży określonych towarów, surowców lub świadczenia usług wraz z operacjami finansowymi nie przekraczał w ciągu roku poziomu 2 milionów euro. Taki sam limit wyznaczono również dla sumy aktywów bilansu sporządzanego na koniec jednego z dwóch wyżej wspomnianych lat obrotowych.
Kiedy właściciela firmy można uznać za małego przedsiębiorcę?
To, czy dana firma zostanie ostatecznie uznana za małe przedsiębiorstwo, czy też przypadnie jej w udziale inny status, zależy w głównej mierze od dwojakiego rodzaju czynników.
Pierwszy z nim jest liczba pracowników, która w tym wypadku w co najmniej jednym z dwóch lat obrotowych z rzędu nie może być wyższa niż 50 osób. Drugim uwarunkowaniem jest natomiast wartość obrotu netto wyliczanego z prowadzonej działalności handlowej lub usługowej wraz ze wszelkimi niezbędnymi operacjami finansowymi. W tych okolicznościach w ciągu roku nie może ona przekroczyć równowartości 10 mln euro. Suma ta obowiązuje również przy uwzględnianiu aktywów przeprowadzonego rokrocznie bilansu firmowego.
Jak zdefiniować średniego przedsiębiorcę?
Przy klasyfikowaniu przedsiębiorstw jako średnich podmiotów gospodarczych obowiązują dokładnie te same zasady, co przy pozostałych typach przedsiębiorstw. A zatem liczba pracowników takiej jednostki organizacyjnej w jednym z dwóch lat obrotowych nie może być większa niż 250. Z kolei roczny obrót netto z tytułu sprzedaży towarów i usług oraz przeprowadzania operacji finansowych posiada górną granicę w wysokości 50 mln euro. Co do kwoty rocznego bilansu różni się ona jednak nieco od obrotu netto, wskazując na potrzebę osiągnięcia 43 mln euro z tego bilansu, aby finalnie móc uznać przedsiębiorstwo za średnie.
Kryteria zatrudnienia
W świetle obowiązującego prawa pracownikiem jest osoba zatrudniona na umowę o pracę, umowę-zlecenie lub o dzieło, a także jednostka wykonująca obowiązki służbowe na podstawie mianowania, wyboru lub powołania, jak również spółdzielczej umowy o pracę. Wielkość zatrudnienia liczy się nie ilością pracowników, ale liczbą pełnych etatów zatrudnienia w konkretnym roku.
Wielkość ta nie bierze pod uwagę pracowników przebywających na urlopach rodzicielskich, macierzyńskich i ojcowskich oraz wychowawczych, a także różnych urlopach przyznawanych na prawach wyżej wspomnianych urlopów; nie dotyczy to również osób przygotowujących się do zawodu. Kładzie się tutaj nacisk również na obliczenie współczynnika rocznych jednostek roboczych, w skład którego wchodzą osoby pracujące w niepełnym wymiarze czasu, przez kilka miesięcy w roku oraz pracownicy sezonowi.
Kryteria ekonomiczne
Przy klasyfikowaniu wielkości przedsiębiorstw należy uwzględnić nie tylko wyniki finansowe danego zakładu pracy, ale także wyniki przedsiębiorstw powiązanych i partnerskich. Przedsiębiorstwami powiązanymi są zazwyczaj udziałowcy bądź akcjonariusze innych firm, którzy mają w nich większościowe prawo głosu, także przy powoływaniu i odwoływaniu członków zarządu tego przedsiębiorstwa.
Za przedsiębiorstwa partnerskie uznaje się te firmy, które samodzielnie lub razem z innym przedsiębiorstwem powiązanym posiadają przynajmniej 25% kapitału innej firmy.
