Wyjazd służbowy poza terytorium RP wiąże się często z dokonaniem zamówienia zakwaterowania ale i wyżywienia w kraju miejsca docelowego.
Zagraniczny hotel albo restauracja wystawia wówczas faktury (rachunki) z doliczonym podatkiem VAT według kraju siedziby hotelu czy restauracji. Dlaczego tak się dzieje?
W jaki sposób polski przedsiębiorca winien rozliczyć dane nabycie? Czy to import usług? Co z informacją podsumowującą VAT-UE? Na te i wiele innych wątpliwości odpowiedziano w niniejszej publikacji.
Import usług dokonany przez polskiego podatnika VAT
Import usług w podatku VAT to nic innego jak nabycie usługi przez polskiego podatnika VAT od kontrahenta (firmy) posiadającej siedzibę, stałe miejsce sprzedaży lub miejsce zamieszkania w kraju lub krajach UE innym niż Polska.
W przypadku rozliczania importu usług w podatku VAT niezbędne jest ustalenie:
- statusu VAT polskiego podatnika,
- statusu VAT unijnego przedsiębiorcy,
- miejsca świadczenia usługi w oparciu o ustawę o VAT.
W jaki sposób ustalić miejsce świadczenia dla celów opodatkowania VAT na podstawie ustawy o VAT?
Import usług w podatku VAT
Polscy podatnicy wyjeżdżający w podróż służbową często zastanawiają się dlaczego restauracja albo hotel z innego niż Polska kraju UE wystawiają faktury z doliczonym podatkiem VAT według tamtejszej stawki.
Przecież niektóre inne usługi jaki zamawiali od kontrahentów zagranicznych były udokumentowane fakturą bez podatku VAT a zobowiązanym do rozliczenia podatku VAT był polski podatnik.
Zasadniczo w przypadku kiedy polski podatnik VAT nabywa usługi od kontrahenta zagranicznego (firmy zagranicznej) zastosowanie ma art. 28b ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 zwanej dalej ustawą o VAT).
Przepis ten określa, iż miejscem świadczenia dla celów opodatkowania VAT w sytuacji świadczenia usług na rzecz podatnika VAT jest miejsce, w którym usługobiorca a więc nabywca usługi:
- posiada siedzibę działalności gospodarczej, albo
- gdy sprzedawca świadczy usługi dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nabywcy usług (miejsce to znajduje się gdzie indziej niż siedziba) – miejscem świadczenia (opodatkowania VAT) tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej nabywcy usług, albo
- gdy nabywca usług będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – miejscem świadczenia usług (opodatkowania VAT) jest miejsce zamieszkania nabywcy usług lub zwykłe miejsce pobytu.
| UWAGA: W przypadku świadczenia usług, które są przeznaczone wyłącznie na cele prywatne podatnika lub jego pracowników (także byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych lub członków stowarzyszenia) – miejscem świadczenia – opodatkowania VAT danej usługi jest siedziba sprzedawcy usługi (albo stałego miejsca prowadzenia działalności albo miejsca zamieszkania). |
Z powyższego uregulowania wynika, iż polski podatnik VAT – nabywca usługi kupując usługę od unijnego kontrahenta zagranicznego (będącego podatnikiem VAT) ma obowiązek opodatkować zakup usługi a zatem rozliczyć podatek VAT w ewidencji VAT JPK_V7 jako import usług od:
- podmiotu będącego podatnikiem podatku od wartości dodanej zgodnie z art. 28b ustawy o VAT (większość sprzedawców unijnych),
- podmiotu nie będącego podatnikiem podatku od wartości dodanej zgodnie z art. 28b ustawy o VAT (część sprzedawców unijnych).
Sprzedawca usługi nie dolicza podatku VAT w momencie gdy wystawia fakturę polskiemu podatnikowi.
W tym miejscu należy podkreślić, że od podstawowej zasady rozliczania podatku VAT istnieją wyjątki.
Zagraniczne usługi hotelowe, gastronomiczne w podatku VAT
Zagraniczne hotele i restauracje wystawią faktury (rachunki) z doliczonym podatkiem VAT a przecież do rozliczenia podatku VAT od zakupu usługi od kontrahenta zagranicznego zobowiązany jest nabywca usługi.
Czy powinni wobec tego wystawiać faktury z adnotacją „nie podlega” albo odwrotne obciążenie – podatek VAT rozlicza nabywca usługi (polski podatnik VAT)? Otóż nie.
Usługi hotelowe podlegają szczegółowym regulacjom w zakresie miejsca świadczenia usług.
Na mocy art. 28e ustawy o VAT miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.
Zatem miejscem opodatkowania usługi noclegowej (usługi zakwaterowania) jest miejsce położenia hotelu – kraj położenia hotelu.
Przykład 1
Polski podatnik VAT prowadzący działalność gospodarczą udał się w podróż służbową do Francji. W Paryżu skorzystał z jednego z tamtejszych hoteli i zamówił 4 noclegi. Hotel wystawił mu fakturę z doliczonym podatkiem VAT na sumę 850 EUR brutto według stawki francuskiej.
W jaki sposób względem podatku VAT polski podatnik powinien rozliczyć daną fakturę?
Otrzymaną fakturę za usługi hotelowe w kwocie brutto 850 EUR przedsiębiorca nie będzie rozliczał jako import usług w ewidencji VAT JPK_V7. Mało tego – w ogóle nie będzie jej ujmował w ewidencji VAT JPK_V7 ani tym bardziej w informacji podsumowującej VAT-UE.
Dzieje się tak dlatego, że miejscem opodatkowania VAT usługi hotelowej jest miejsce położenia hotelu a więc Paryż we Francji. Sprzedawca usług hotelowych samodzielnie rozliczył podatek VAT wystawiając fakturę z doliczonym podatkiem VAT według stawki francuskiej.
| UWAGA: Polski podatnik VAT, który kupuje poza usługą hotelową i gastronomiczną i wyjątkach określonych w art. od 28d do 28n – inne usługi wówczas ma obowiązek rozpoznać w ewidencji VAT import usług. |
Jeżeli natomiast mowa o usługach gastronomicznych świadczonych przez zagraniczne restauracje i hotele za granicą to zastosowanie tu znajdzie art. 28i ustawy o VAT.
Zgodnie z nim miejscem świadczenia usług restauracyjnych i cateringowych jest miejsce, w którym usługi są faktycznie wykonywane.
Tak więc miejscem opodatkowania usługi gastronomicznej, cateringowej jest miejsce (kraj UE) w którym ta usługa jest realizowana.
| UWAGA: Jeżeli usługi restauracyjne i cateringowe są wykonywane na pokładach statków, statków powietrznych lub pociągów podczas części transportu pasażerów wykonanej na terytorium UE – miejscem świadczenia tych usług jest miejsce rozpoczęcia transportu pasażerów. |
Przykład 2
Polski podatnik VAT prowadzący działalność gospodarczą udał się w podróż służbową do Berlina do Niemiec. Na miejscu udał się w pierwszej kolejności do restauracji aby zjeść obiad. Restauracja wystawiła mu fakturę z doliczonym podatkiem VAT na sumę 50 EUR brutto według stawki niemieckiej.
W jaki sposób względem podatku VAT polski podatnik powinien rozliczyć daną fakturę?
Otrzymaną fakturę za usługi gastronomiczne w kwocie brutto 50 EUR przedsiębiorca nie będzie rozliczał jako import usług w ewidencji VAT JPK_V7. Nie będzie także w ogóle jej ujmował w ewidencji VAT JPK_V7 ani tym bardziej w informacji podsumowującej VAT-UE.
Miejscem opodatkowania dla celów VAT usługi gastronomicznej będzie faktyczne miejsce wykonywania tej usługi a więc restauracja w Berlinie w Niemczech. Sprzedawca usług gastronomicznych samodzielnie rozliczył podatek VAT wystawiając fakturę z doliczonym podatkiem VAT według stawki niemieckiej a więc prawidłowo.
Co z kosztami od nabycia za granicą usług hotelowych i gastronomicznych?
Na mocy art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 zwanej dalej ustawą o PDOF) koszty uzyskania przychodów to wydatki które:
- muszą być przeznaczone na cele prowadzonej działalności gospodarczej a więc logicznie powiązane z rodzajem działalności gospodarczej,
- mają służyć zabezpieczeniu osiąganiu przychodów teraźniejszych ale i przyszłych,
- nie mogą znajdować się w katalogu kosztów ustawowo wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów – art. 23 ustawy o PDOF.
Usługi hotelowe jak i usługi gastronomiczne nabyte poza Polską będą mogły stanowić koszty firmowe w PKPiR. Jednakże musi wystąpić związek przyczynowo – skutkowy z prowadzoną działalnością gospodarczą a zatem wydatki te muszą być przeznaczone na cele prowadzonej działalności gospodarczej i być z nią powiązane.
Wydatek ten polski podatnik umie w kolumnie 13 PKPiR w kwocie brutto z faktury w miesiącu w którym faktura zakupu została wystawiona.
| UWAGA: Przeliczenia zagranicznej faktury za hotel lub gastronomię polski podatnik dokona po średnim kursie NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury. |
Jeżeli miesiąc ten został rozliczony to może jeszcze przedsiębiorca ją ująć najdalej do końca danego roku podatkowego, w którym ta faktura została wystawiona.
