Przedsiębiorca posiada prawo do dokonywania odpisów amortyzacyjnych, jeżeli w jego firmie znajdują się środki trwałe. Odpisy te muszą być dokonywane od wartości początkowej środka trwałego. Do tego podatnik musi jeszcze wybrać metodę amortyzacji na podstawie której będzie dokonywał odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową środka trwałego.
Amortyzacja środka trwałego odbywa się poprzez odpisy amortyzacyjne i polega na tym, iż odpisuje się część wartości początkowej środka trwałego w koszty (jego użycie). Amortyzacji nie można rozpocząć wcześniej niżeli w dniu przyjęcia go do używania, a zakończenie amortyzacji w dniu zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji lub sprzedaży – nie może nastąpić to później.
Metody amortyzacji
Według przepisów ustawy o PDOP istnieją tylko trzy metody amortyzacji, z której można dokonać wyboru:
1. metoda liniowa (art. 22i oraz 22j ustawy o PDOF, a także art. 16i oraz 16j ustawy o PDOP).
2. metoda degresywna (art. 22k ust. 1 ustawy o PDOF oraz 16k ust. 1 ustawy o PDOP).
3. jednorazowa amortyzacja określonych środków trwałych (art. 22k ust. 7 ustawy o PDOF i art. 16k ust. 7 ustawy o PDOP).
Oczywiście dokonanie wyboru metody amortyzacji powinno nastąpić przed przyjęciem składnika majątku do używania, aż do momentu kiedy zostanie zrównania kwota odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową. W związku z czym, należy dokładnie przemyśleć jaką metodę amortyzacji najlepiej wybrać.
Warto jednak tutaj dodać, że przedsiębiorca ma prawo wyboru metody amortyzacji tylko w przypadku środków trwałych. Przy WNiP metoda ustalona jest z góry. Wyznaczona metoda amortyzacji to metoda liniowa i tutaj podatnik nie ma możliwości wyboru własnego.
Zmiana metody amortyzacji
Jeżeli przedsiębiorca wybrał metodę amortyzacji środka trwałego, nie może jej zmienić. Nawet w przypadku, gdy przedsiębiorca omyłkowo dokonał wyboru metody środka trwałego ze stawką jakiej nie planował, to i tak nie może jej zmienić. Jeżeli odpis amortyzacyjny zostanie już dokonany, jednoznacznie oznacza to, że przedsiębiorca podjął ostateczną decyzję o metodzie amortyzacji i nie zostanie ona zmieniona, aż do zakończenia amortyzacji.
Co na to organy podatkowe?
Organy podatkowe jednoznacznie stwierdzają, iż to na podatniku leży obowiązek wybrania optymalnej metody amortyzacji. To podatnik dokonuje samodzielnie wyboru okresu przez jaki będzie amortyzował środek trwały oraz metody jego amortyzacji.
Dla potwierdzenia tego faktu, warto wskazać odpowiednio treść z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy:
“(…) podatnik dokonuje wyboru okresu przez jaki będzie amortyzował dany środek trwały. Wyboru tego, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, dla poszczególnych środków trwałych, dokonuje się przed rozpoczęciem ich amortyzacji. Jednocześnie podatnik ma obowiązek stosować wybraną metodę do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego. (…) skoro Spółka rozpoczęła amortyzację wskazanego we wniosku środka trwałego z zastosowaniem jednej z metod amortyzacji określonych w art. 16i-16k ww. ustawy, to wybraną metodę winna stosować do pełnego zamortyzowania tego środka trwałego. (…) Wskazane we wniosku okoliczności wynikające z błędu pracownika nie mogą modyfikować zasad wynikających z przepisów prawa, zaś ich konsekwencje zobowiązany jest ponieść sam podatnik”.
– Interpretacja indywidualna dyrektora IS w Bydgoszczy z 29 grudnia 2011 r., nr IBPBI/1/423-48/11/ZK)
Treść na którą powołują się organy podatkowe to art. 16h ust. 2 ustawy o CIT i art. 22h ust. 2 ustawy o PIT.
Można również wskazać wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 czerwca 2006 r. (sygn. akt II FSK 909/05) informujący o braku możliwości dokonania jakiejkolwiek zmiany wcześniej wybranej metody amortyzacji.
Częstotliwość odpisów amortyzacyjnych
Według obowiązujących przepisów, przedsiębiorca może dokonywać odpisów amortyzacyjnych na trzy sposoby:
– co miesiąc (w równych ratach)
– co kwartał (w równych ratach) bądź
– jednorazowo na koniec roku (art. 16h ust. 4 ustawy o CIT i art. 22h ust. 4 ustawy o PIT).
Warto tutaj podkreślić, że przedsiębiorca może sam dokonać wyboru odnośnie w/w częstotliwości odpisów amortyzacyjnych. Prawo to oczywiście przysługuje do każdej wybranej metody amortyzacji – liniowej, degresywnej, jak i indywidualnej.
Oczywiście wybór ten będzie odnosił się do każdego środka trwałego i wartości niematerialnych i prawnych.
Czy częstotliwość odpisów można zmienić?
Podatnik ma prawo do zmiany częstotliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych, ale tylko z początkiem nowego roku. Przedsiębiorca w momencie kiedy uzna, iż inny częstotliwość odpisów będzie dla niego korzystniejsza, może to oczywiście zmienić w nowym roku podatkowym.
Warto tutaj wspomnieć, że w każdym roku przedsiębiorca może dokonywać odpisów amortyzacyjnych z inną częstotliwością. Do tego wszelkie zmiany częstotliwości dokonywania odpisów powinny być wprowadzone także do polityki rachunkowości.
Super artykuł.